Φωνολογία Τζυπραίϊκων

Σήμερον εις τούντην ανάρτησην εννά έχιελα να εξετάσομεν την φωνολογίαν των Τζυπραίϊκων σγιαν ιδίωμαν. Δηλαδή εννά νεκουτρέψομεν τους ήχους που πλάσκιονται ειστό ελληνικόν ιδίωμαν της Τζύπρου ενώ ταυτοχρόνως εννά το συγκρίνομεν με την ελλαδιτζςήν διάλεκτον των Αττικών ελληνικών.

Τα Τζυπραίϊκα όπως τα Αττικά ελληνικά γρησιμοποιούσιν φυσικά την ίθκιαν αρφαβήταν ωστόσο όσον αφορά τους ήχους που υπάρχουσιν ειστές θκυο θκιαλέκτους έσςει πολλές θκιαφορές. Η πρώτη θκιαφορά που παρατηρόμεν έναι ότι ειστά Αττικά εν προφέρουνται ποττέ τα διπλά σύνφωνα. Δηλαδής το διπλόν 'λ' εις λέξεις όπως το 'αλλά' εν προφέρεται σγιαν 2 λάμντα αμμά σγιαν έναν. Το ίθκιον ισχύει για ούλλα τα διπλά σύνφωνα όπως το 'κκ' (κόκκος), το μμ, σσ, κτλ. Εντούτοις ειστά Τζυπραίϊκα ούλλα τα διπλά σύνφωνα προφέρουνται σγιαν διπλά όπως το σσάζω (σφάζω), αμμά (αλλά), θθ (αθθυμούμαι), κκ (λάκκος) κτλ. Το πλεονέκτημαν έναι ότι ο συντυχιστές των Τζυπραίϊκων πάντα γνωρίζει πότε η λέξη γράφεται με διπλόν σύνφωνον τζαι πότε όι ενώ οι δε των Αττικών πρέπει να μάθουσιν δια μνήμης τες λέξεις που περιέχουσιν διπλά σύνφωνα.

Μια επιπλέον διαφορά εστί η ποικιλία των ήχων. Συγκεκριμένα τα Τζυπραίϊκα έχουσιν 6 σύνφωνα που εν υπάρχουσιν ειστά Αττικά (παρόλου που γράφουνται με συνδυασμούς γραμμάτων). Τούτα έναι:

Σς = Sh πχ. σςύλλος = σκύλος
Ζς = Zh πχ. ζςώ = ζω
Τζς = J πχ. τζςαι = και
Τσς = Ch πχ. τσςεκκάρω = ελέγχω, τσεκάρω
Ξς = Ksh πχ. άξςος = άξιος
Ψς = Psh πχ.ανιψςός = ανιψιός

Επιπρόσθετα τα Τζυπραίϊκα τζαι τα Αττικά προφέρουσιν τα φωνήεν Α, Ε, Η, Ι με τον ίθκιον τρόπον. Παρόλα αυτά υπάρχει μιά ιδιομορφία με το φωνήεν του Υψιλον. Πούμπου εστί η διαφορά; Ειστά Αττικά ελληνικά πάντα προφέρεται όπως τζαι το Ι τζαι το Η. Εντούτοις ειστήν αρχαιότηταν το Υψιλον επροφέρετουν σγιαν το σημερινόν 'ΟΥ'. Με τον Ιωττακισμόν τα Ι, Η, Υ εκαταλήξασιν να προφέρουνται με τον ακριβώς ίθκιον τρόπον. Δηλαδή σγιάν Ιώτα.

Ειστά Τζυπραίϊκα ωστόσο, εξόν που ότι εθκιατηρηχήκασιν πολλές αρχαίες λέξεις, περίτου που τα Αττικά, εθκιατηρήθηκεν τζαι η προφορά του Υψιλον σγιαν 'ΟΥ' εις πολλές λέξεις. Μετά που έρευναν επροκύψασιν οι ακόλουθες (προσέξετε ότι όπου έσςει Ύψιλον):

Τζυπραίϊκα (νόημα) -> Ελληνικά (ορθογραφικώς)

Άγκουρα -> Άγκυρα
Αντζςουλής (ασυνάρτητος) -> αρχ. αγκύλος
Βουθός -> Βυθός
Γιούπας -> Γύπας
Γιούφτης -> γύφτος
Δουκάνη (δοκάνη) -> αρχ. τυκάνη
Εσού -> Εσύ
Καμμούμενος (κλειστός) -> αρχ. καμμύω
Κατσούφλης -> κακοτύφλης
Κούλλας (κουτσός) -> αρχ. κυλλός
Κουλούμπρα (γογγυλοκράμβη) -> αρχ. Κόρυμβος*
Κουλούτζςιν -> αρχ. σκυλάξ
Κούνος (οκνηρός) -> αρχ. κύων
Κουρέλλιν (στενόλαιμο πήλινο αγγείο) -> αρχ. κυρίλλιον
Κούρταλλος/κούρτελλος (υπέργηρος) -> αρχ. κυρτός
Κουτάλα (βραχίωνας) -> αρχ. σκυτάλη
Μιτσούλλικος (μικρούλλης) -> αρχ. μικκύλος
Μούγια -> μύγα
Μουλλός -> αρχ. μυλλός
Μουρμούτζιν -> μυρμήγκι
Μούρμουρος (γκρινιάρης) -> αρχ. μορμύρω
Μουστρί -> μυστρί
Μούτη (επαφή) -> αρχ. μύτις
Μούττη -> μύτη
Ξςουράφιν/ξςουρίζω/ξςούτης (ψεύτης)/ξςούρος (ψυχρός άνεμος) -> ξυρίζω
Σουρία -> Συρία
Στρούππα/στρούππη -> τρύπα
Τούμπαλον -> τύμπανο
Τσουνάριν (τσιγκέλι) -> αρχ. κυνάριον
Τσούννα (είδος εξανθήματος) -> αρχ. τύλη
Τσούρος (τράγος) -> αρχ. τίτυρος
Ττουμπαρίσκω -> αρχ. τύμβη *
Γρουσός -> χρυσός
Ψςουψςουρίζω -> ψυθιρίζω


Ειστό σύνολον θωρόμεν ότι ειστά Τζυπραίϊκα 34 λέξεις που έχουσιν το Ύψιλον ειστήν ρίζαν τους διατηρήσασιν την αρχαίαν προφοράν του Ύψιλον σγιαν 'ΟΥ'.

Αμμά έσςει κάτι κόμα. Οι λέξεις για τα 'κόρυμβος' τζαι 'τύμβη' έχουσιν μιάν ιδιαιτερότηταν. Εν εδιατηρήθειν μανιχά το Ύψιλον σγιαν 'ΟΥ'. Το Β , που ικάζεται ότι ειστήν αρχαιότηταν επροφέρετουν σγιάν 'ΜΠ', εδιατηρήθειν εις τούντες 2 λέξεις σγιαν 'ΜΠ'! Ττουμπαρίσκω τζαι Κουλούμπρα.

Τέλος έσςει κόμα μιάν λέξην που αξίζει να ούμεν. Η λέξη 'κάττος', αττικιστί 'γάτος'. Σύνφωνα με ετυμολογικά λεξικά η ρίζα της λέξης αποδίδεται ειστό Λατινικόν 'catt' που μάλλον επροέκυψεν που αρχαίαν αιγυπτιατζςήν λέξην. Εντούτοις χιέλω να υποδείξω ότι τούτη η ερμηνεία εστί λάθος. Η αρχαία αιγυπτιατζςή λέξη για την λέξη γάτος/-α έν 'μιού' ή 'μάου' που είναι ηχομίμηση. Δηλαδής ονομάσαν την κάτταν σύνφωνα με τον ήχον που έφκαλλεν σγιαν κτηνόν.

Άρα μένομεν με το αρώτημαν. Πκοιά εστί η ρίζα της λέξης 'κάττος'; Μέμπα τζαι έν που την αραπιτζςήν λέξην qitta; Ίσως. Εξίσου πιθανή εν τζαι η 2η μου ερμηνεία που υποθέτει ότι η λέξη γάτος έν όντως ελληνιτζςή. Το Γ ειστά αρχαία επροφέρετουν σγιαν 'ΓΚ' άρα αντί γάτος -> γκάτος. Ειστά Τζυπραίϊκα προφανώς αντί το αρχαίον Γ να γινεί το σημερινόν Γ εγίνειν Κ τζαι ο τραχύς ήχος του ΓΚ εμεταφέρθηκεν ειστό Τ. Άρα 'κάττος'. Όσον αφορά την καταγωγήν της λέξης έν δύσκολον να πεις. Εν ξέρομεν αν τα Ετεοτζυπραίϊκα ήσαν γλώσσα Σεμιτιτζή που σημαίνει ότι έσςει την ίθκιαν ρίζαν με την αράπιτζην (σεμιτιτζςή γλώσσα) ή αν ήσαν ελληνιτζή. Σημείωση όμως ότι ειστήν Τζύπρον μας υπάρχει ο αρχαιόττερος τάφος κάττας ειστόν κόσμον...! Άρα έν πιθανόν η λέξη για την κάτταν να ναι τοπιτζής παραγωγής.

Έν ξεκάθαρον εις κάθε γλωσσολόγον ότι τα Τζυπραίϊκα προσφέρουσιν έναν πιο πλούσιον φάσμαν ήχων σγιάν ιδίωμαν που την αττιτζήν τζαι άρα εξοπλίζουσιν τον συντυχιστήν της με την ικανότηταν να μιλά εις ξένες γλώσσες με περίτου ακρίβειαν. Πχ. Αντίς το she να προφέρεται σγιαν σι όπως προφέρεται που αρκετούς Καλαμαράες προφέρεται σωστά σγιαν σςι που τους Τζυπραίους. Εν τέλη η Τζυπραίϊτζη έσςει δείξει όι μανιχά ότι ένι λαλιά με αρχαϊσμούς αμμά ότι εστί λαλιά αρχαία.

Το αν πρέπει να την μαθαίννομεν τζαι να την διατηρόμεν ένναιν θέμαν προς συζήτησην αμμά θέμαν προς άμεσην εφαρμογήν.