Το Γλωσσικό Ζήτημα στην Κύπρο

Το 1976 με νόμο του Κωνσταντίνου Καραμανλή η υιοθέτηση της δημοτικής στην Ελλάδα σαν η επίσημη γλώσσα του κράτους έγινε πραγματικότητα και το γλωσσικό ζήτημα που ταλάνιζε την Ελλάδα από το 1716 είχε επιτέλους λήξει δίνοντας την λύση στο πρόβλημα του λειτουργικού αναλφαβητισμού αφού πολλά παιδιά δεν μπορούσανε να εκφραστούνε επαρκώς στην Καθαρεύουσα. Από την άλλη στην Κύπρο το γλωσσικό ζήτημα προέκυψε ακριβώς μετέπειτα. Η Καθαρεύουσα αποτελούσε τον συνδετικό κρίκο για όλες τις ελληνικές διαλέκτους και ήτανε η γλώσσα επικοινωνίας για τον απανταχού Ελληνισμό. Η Δημοτική είναι μια Ελληνική διάλεκτος που ομιλείται κατά εξοχή στην Αττική της Ελλάδος ενώ η τοπολαλιά της Κύπρου όντας αρχαία ελληνικά στον πυρήνα της είχε επηρεαστεί τεράστια από την Κοινή Ελληνική αφού ήταν και είναι η γλώσσα της Εκκλησίας της Κύπρου που δρούσε σαν την ηγεσία και αντιπροσώπευση των Ελλήνων της Κύπρου στους διάφορους κατακτητές της νήσου από τον καιρό της Φραγκοκρατίας.

Τα κυπριόπουλα καλέστηκαν να μάθουνε στις τάξεις μια Ελληνική διάλεκτο που απείχε τεράστια από την Κυπριακή τοπολαλιά σε γραμματική και λεξιλόγιο αφού πολλές αρχαίες λέξεις αντικαταστάθηκαν με σλαβικές, τουρκικές, γαλλικές και ιταλικές ενώ λέξεις με αντίστοιχες ρίζες (με εξαίρεση τις σλαβικές) που υπήρχανε στην Κύπρο αντικατασταθήκανε με αττικοελληνικές. Όλα αυτά γινόντανε με την συνοδεία της εκμάθησης των αγγλικών και την έκρηξη του εθνικισμού λόγω της τουρκικής εισβολής.

Το αποτέλεσμα ήτανε τραγικό. Οι γενιές των Ελλήνων Κυπριόπουλων εκ το 1976 και μετέπειτα αναγκαστήκανε να ζούνε σε μία κοινωνία όπου η δημοτική απείχε τεράστια από την τοπολαλιά που έμαθαν να μιλάνε σαν μητρική γλώσσα ενώ η συνεχής χρήση της θεωρείτο ξυπασμός. Ταυτόχρονα η κοινωνία αντιμετώπιζε την τοπολαλιά σε δημόσιους χώρους σαν ένα ιδίωμα που υποδείκνυε μαθητική και κοινωνική κατωτερότητα.

Τα ελληνόπουλα της Κύπρου μαθαίνανε στο σχολείο μία γλώσσα που χρησιμοποιούσαν σπάνια ενώ ομιλούσανε μια τοπολαλιά που έπρεπε να καταπιέζουνε λόγω της κοινωνίας. Αυτό δημιούργησε ένα κενό στο λεξικό των γενεών γιατί μερικές λέξεις θεωρόντουσαν υπερβολικά ξένες στο τοπικό αυτί και άλλες υπερβολικά χυδαίες από την πλευρά του μορφωτικού επιπέδου απορρηφθήκανε τελείως μειώνοντας την ικανότητα των Ελληνοκυπρίων να εκφραστούνε επαρκώς.

Η μόνη γλώσσα που μπορούσανε να μιλούνε χωρίς καταδίωξη και διπλή και τριπλή σκέψη για την γραμματική και το λεξιλόγιο ήτανε η Αγγλική. Τα Αγγλικά δώσανε στο μέσο Κυπριόπουλο μια σιγουριά στην έκφραση τους όντας βράχος γλωσσικής σταθερότητας και γενικής αποδοχής ενώ ταυτόχρονα άνοιγε την πύλη επικοινωνίας με τον έξω κόσμο πχ. τουρίστες. Εξού και πάρα πολλοί νέοι ριχτήκανε με τα μούτρα στην ταχεία εκμάθηση των Αγγλικών καλύπτοντας τα κενά στο λεξιλόγιο και την έκφραση τους με κοινώς αποδεκτές αγγλικές λέξεις.

Τα σύγχρονα κυπριόπουλα μιλάνε πλέον ένα κράμα Κυπριακών, αττικών Ελληνικών και Αγγλικών ενώ πολλά από αυτά μπορούνε να εκφραστούνε σαφώς καλύτερα στα Αγγλικά παρά στα Κυπριακά ή στα αττικά Ελληνικά. Οι συμπολίτες μας πραγματεύονται την Δημοτική σε εξ ολοκλήρου επίσημες εκδηλώσεις πτωχότατα λόγω της σημαντικής επιρροή των Αγγλικών. Τα Κυπριακά και η Δημοτική ακούγονται στην καθαρή μορφή τους μόνο σε μερικές εκπομπές στα Μ.Μ.Ε. ενώ τα Αγγλικά διαβάζονται και ακούγονται παντού αφού οι πλείστες πινακίδες γράφονται στα Αγγλικά, χιλιάδες τουρίστες επισκέπτονται το νησί μας και χιλιάδες αλλοδαποί μετανάστες δεν μαθαίνουν Ελληνικά. Το μέσο κυπριόπουλο καταλήγει να χρησιμοποιεί επί το πλείστο τα Αγγλικά για όλων των μορφών επικοινωνίας στην καθημερινότητα του. Λόγω αυτής της καταστάσεως είναι άρα λογικό η ομιλία του μέσου Κύπριου στα Ελληνικά να είναι πτωχότατη και ο Ελληνισμός στην Κύπρο να έχει αβέβαιο ως και κανένα μέλλον.

Υπάρχει σωτηρία για την Ελληνική γλώσσα και Ελληνισμό της Κύπρου από την αυτοκαταστροφή; Εξαρτάται. Χώρες όπως το Ισραήλ κάνανε μια νεκρή γλώσσα όπως τα Εβραϊκά να αναστηθεί και να αναβιώσει μια άνθηση ενώ στην Καταλονία τα Καταλανικά που απειλούνταν με εξαφάνιση έχουνε σωθεί και γίνει η κύρια γλώσσα της περιοχής. Στην Κύπρο το πρόβλημα είναι διπλό. Τι θα περισώσουμε, τα Κυπριακά ή την Δημοτική; Και όταν έχουμε αποφασίσει ποίος έχει την τόλμη και την πυγμή για να πάρει σοβαρότατα μέτρα για την προστασία και ανάδειξη της Ελληνικής γλώσσας χωρίς να ταλανίζεται ο ίδιος από την αποτυχημένη ιδεολογία του πολυπολιτισμού;

Εγώ δεν είμαι αισιόδοξος για τον μέλλον του κυπριακού Ελληνισμού. Προσωπικά πιστεύω ότι λόγω της παγκοσμιοποίησης και της ξενομανίας των Κύπριων τα Ελληνικά θα πάψουνε να είναι η γλώσσα των Ελληνοκύπριων εντός μερικών δεκαετιών και θα αντικατασταθούνε από τα πρακτικότερα Αγγλικά. Άρα κάθε προσπάθεια για καθυστέρηση αυτού του γεγονότος φαίνεται μάταια. Μάλλον κατευθυνόμαστε μια πλήρης κατάργηση της Ελληνικής αλλά μαζί με την κατάργηση θα επέλθει και η πλήρης αποκοπή από την Ελληνική μας κληρονομία. Θα γίνουμε Άγγλοι και τα τυχόν ‘Αγγλόφωνοι Έλληνες’ κτλ. θα ναι, όπως το πάρει κανείς, μόνο για κλάματα ή γέλια.

Τρένον

Σταματήστε τούντο τρένον
Χιέλω τωρά να κατεβώ
Εν πολλά φουρκαστόν
Άλλον πκιόν εν αντέχω

Εν ιξέρω που με παίρνει
Τζιαι γιατί είμαι δαπάνω
Φοούμαι πως εννά σταματήσει
Σε τόπον μακρά πόσσω

Σταματήστε τούντο τρένον
Τζιαι που γκρεμμούς περνά
Ράγιες αγιομένες πανωθκιόν
Που ρότσους πετιτόν ξυστά

Μέστες πυράες των ερήμων
Με βαομένα παραθύρκα
Μέστες κρυάδες των βούνατσων
Εμαρκώσαν τα πόθκια τζιαι τα σιέρκα

Έσιει τόσα βαγόνια όφτζιιερα
Κανένας μιτά του να συντύχω
Την νύκταν μέστα πισούρκα
Που τον φόν μου λλιοψυχώ

Σίουρα εν είμαι έτοιμος
Για τζιείνα που έρκουνται
Εν ιμπόρω να το πώ άλλοσπως
Ξανά έσσω να βρεθώ μάχουμαι

Αμμά σιωφέρης εν ο Γρόνος
Τελευταίος σταθμός ο Θάνατος
Εννά καταλήξω, πόξυλος, μανιχός
Μέστην ματζιελλίστρα μόρτος

15-20/7/1974

Την νύχταν όξυπνον με αήννει
Τζιαι τον ξύπνιον μου στοισιώννει
Τούτη η εικόνα εμέν μιλολγιώννει
Την σκέψην μου πεϊκλώννει

Της Μεσογείου η γλυτζιά αναράδα
Ντυμένη μέστα σμαραγδογαλάζια
Με τα γρουσά μακρά μαλλιά
Τζιαι τα ώρκα πράσινα αμμάθκια

Τες στράτες γυρίζει μανισιή της
Γρόνια προδωμένη που την μάναν της
Που το μασιαίριν πάστην ράσιην της
Κόμα στρίφει τζιαι άβκασμαν το γιαίμαν της

Τα σιείλη της που νάκρας ραμμένα
Για να μεν συντύσσιει η αρχαία της γρούσσα
Τα ώρκα της μάθκια πρισμένα
Τζιαι τα κορμιά της σιλγιοκαθεδριμένα

Έτσι τα κοπελλούθκια της την εκαταντήσασιν
Το κορμίν της κόμα σε ξένους τζύρηες το πουλούσιν
Οι ογοίοι τα κάλλη της ως σήμερον κουρσέυκουσιν
Καυκαλατίζουσιν αντίς να μάχουνται να μερώσουσιν

Των γιαγιάων τους εν θωρούσιν τα χαΐρκα
Που για 30 αρκύρια έχουν τα πουλημένα
Τζιαι εν καταλάουσιν τα δικά τους λάχη
Τζιαι ότι εννά προκοψουσιν μανιχά μιτά

Με την καρκιάν της ειστά θκυο μοιρασμένη
Κόμα η νηλιοκαμμένη μάνα τους γυρίζει
Που τον πόνον τζιαι το κάγριν παουρίζει
Πεταξούμενη τζιαι για πνάσην κοραζιιασμένη

Την νύχταν όξυπνον με αφήννει
Τζ’αι τον ξύπνιον μου στοισ’ώννει
Τούτη η εικόνα εμέν μιλολγιώννει
Την σκέψην μου πεϊκλώννει

Η της Επανάστασης γέννησις

Η γλύκα της Λευτερκάς
Το δίτζιον της Δημοκραθκιάς
Έν μέστο τζιέντρον της Καρκιάς

Έν του κάθα λάς
Το αναγκαίον φάς
Διχα τους έρκεται το χάς

Της Τζιύπρου το Δεντρόν

Της Τζιύπρου το Δεντρόν

Δακάτω έσιει έναν δεντρόν
Που φτάνει που την γην ως τον ουρανόν
Οι ρίζες του φτάνουσιν την Καλαμαρκάν
Τζιαι ως την Μέσαν Ανατολάν

Οι κλώνοι του πλώθουνται που λες
Ως τες Ιταλίες τζιαι τες Φραντζιιές
Τζιαι ο νοσιός του σιεπάζει τες
Της Μεσογείου τες χάλασσες

Αμμά ήρτασιν αδρώποι κορτοτοί
Για να το παίξουσιν γεωρκοί
Τάχα εν γραμματιζούμενοι επειδή εσπουδάσασιν
Τζιαι χαρκούνται πως αρκόντοι εγινίκασιν

Με των χωρκανών τες εφτζιές
Αφου τους είπασιν πως εν που καλοφελγιές
Ισιοσασιν με καμπόσα φτζιάρκα τζιαι τσάππες
Το δεντρόν να φκάλουσιν που τες ρίζες

Εφέρασιν δέντρον ξεριζωμένον τζιαι ξένον
Θέλουσιν να φυτέψουσιν δεντρόν κλαεμμένον
Αμμά τούντην γην ξέρει την
Τζιείνος που τζιαιρόν δουλέυκει την

Ξέρω πως το δεντρόν μας εν γερόν
Με ρίζες ως της γης το τζιέντρον
Στο τέλος εννά μαράνει το τζ’αινούρκον
Τζιαι εννά ξαναφυτρώσει το παλγιόν!